مطالعه درباره تاریخ منطقه ماوراءالنهر و خراسان بزرگ در چهارصد سال اخیر ایران و تاجیکستان - وبلاگ کلشی ها

به گزارش وبلاگ کلشی ها، نظام الدین زاهدی، سفیر جمهوری تاجیکستان در جمهوری اسلامی ایران بنا به درخواست سفارت آن کشور با کاظم موسوی بجنوردی، رئیس و تعدادی از مدیران ارشد مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی ملاقات و گفت وگو کرد. در این ملاقات سفیر جمهوری تاجیکستان با تأکید بر اراده و عزم نهادهای علمی و پژوهشی کشورش در زمینه توسعه روابط با نهادهای ذی ربط جمهوری اسلامی ایران به ویژه در بخش پژوهش و فرهنگ، به بیان دیدگاه های خود در این زمینه پرداخت.

او هم چنین با توجه به تمایل مؤسسه دائرةالمعارف ملّی تاجیکستان به توسعه همکاری های علمی و پژوهشی با مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی و شبکه محقّقان و پژوهش گران این مرکز علمی پیشنهاد کرد که برای نهادینه کردن مسیر همکاری های دوجانبه تفاهم نامه ای همراه با برنامه های اجرایی در حوزه های متنوع برای یک بازه زمانی مشخص شده میان طرفین منعقد گردد.

سفیر تاجیکستان در ایران در ادامه تأکید کرد: مطالعه در رابطه با تاریخ منطقه ماوراءالنهر و خراسان بزرگ و پژوهش درباره تحولات اجتماعی و مالی جوامع و دولت های این جغرافیا در چهارصد سال اخیر می تواند در محور همکاری های علمی مشترک قرار بگیرد. در حقیقت استمرار صلح و بقای دوستی میان مردمان منطقه ایجاب می نماید پژوهش گران با فراوری محتوا و ادبیات تحقیقی عالمانه در استمرار مطالعات گذشته بکوشند و تصویری واضح و روشن از پیشینه مناسبات میان اقوام و طوایف، نیز دولت ها و ملّت ها ترسیم نمایند.

در پاسخ به سخنان نظام الدّین زاهدی، رئیس مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی به همراه جمعی از اعضای شورای عالی علمی و مدیران این نهاد علمی و پژوهشی هم چون احمد مسجدجامعی، علی بهرامیان، علی میرانصاری، محمّد جعفری قنواتی، کیانوش کیانی هفت لنگ و سیّدعلی موجانی حضور داشتند، به تشریح دیدگاه ها و نقطه نظرات خود درخصوص پیشنهادات میهمان خود مبادرت ورزیدند.

موسوی بجنوردی ضمن ابراز خوش آمد برای حضور سفیر جمهوری تاجیکستان گفت: امروز شرایطی است که دیگر ما نمی توانیم شما را ایرانی برنشماریم و شما نیز نخواهید توانست که ما را تاجیک نخوانید. نوعی یگانگی به علت ارتباط نژادی عمیق، درک زبانی یکسان، باور و اندیشه های همسان افزون بر قرن های متمادی میان ما برقرار است. دوری مسیر و گسست جغرافیای سیاسی و نقش ایدئولوژی های متنوع هم نتوانست زمینه جدایی و باورمندی ما به یک دیگر را رقم زند. با کوشش صاحبان علم و دانش از سلسله نیاکان ما تمام نسل های گذشته و کنونی درون سیمان ادبیات و فرهنگ و علم و هنر ممزوج شده اند که گسست و انفکاک آن امکان پذیر نیست. بدیهی است گشایش و شروع این مسیر نیازمند همکاری در فراوری ادبیات و محتوای مشترک دارد. ازاین رو مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی با نهایت گشاده رویی کوشش خواهد نمود با مؤسسات و مراکز علمی و پژوهشی شما همکاری کند.

این مدیر فرهنگی در ادامه افزود: برای ما و شما خاطرات در بستر تاریخ چنان اثرگذار و مهم است که تنها با جست وجو و کاویدن آن می توان زمینه ارتباط و تبادل ما با سایر اقوام و مذاهب و زبان ها در ماوراءالنهر و خراسان بزرگ را فراهم آورد. امروز خرسندی ما چنین است که درون این منطقه مردمان فارسی نویس و فارسی گو در قلمرو سایر کشورها حضور مؤثّر و نقش مکمل دارند و می تواند پل های تبادلات فرهنگی میان فارسی زبانان با سایر اقوام و زبان ها باشند. ما خرسندیم که مدخل رودکی در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی - که در جلد بیست وپنج منتشر خواهد شد - با مشارکت و یاری یکی از استادان و محقّقان مبرّز کشور شما نگاشته شد. امیدوار هستیم پژوهش ها و تحقیقات مشترک بتواند زمینه همکاری درون منطقه ای را با سایر اقوام که در قلمرو خراسان بزرگ حضور دارند، برقرار کند.

رئیس مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی افزود: فارسی، دری، یا تاجیکی زبان پایه ای است که زبان ها و گویش های رایج در منطقه بدان وامدار هستند. ارتباط ما با سایر مردمان از اقوام دیگر منطقه به مدد همین ریشه ها است. مطالعات مردم شناسی و زبان شناسی امروز یکی از نخستین ابتکارات در دامنه افزایش سطح تماس و تعمیم اشتراکات میان ما و همسایگان باید باشد. ما درخصوص تنظیم توافق نامه با شما آن گونه که با سایر کشورهای آسیای مرکزی نیز اقدام مشابه را انجام داده ایم دریغ و فروگذاری نخواهیم داشت.

موسوی بجنوردی ادامه داد: ما آماده هستیم چند برنامه مشترک در حوزه میراث مردمان ماوراءالنهر و خراسان بزرگ را با شما به انجام برسانیم؛ ارتباط میان استادان، تنظیم دانشنامۀ ماوراءالنهر، معرفی و تبادل منابع، اشتراک در مقاله نویسی، برگزاری کارگاه آموزشی درخصوص مدخل گزینی، ایجاد ارتباط به وسیله انجمن و اتّحادیه نویسندگان تاجیک، تنظیم برنامه ها و فعالیت های هنری در دامنه مباحث موسیقایی و خوشنویسی، راه اندازی شب های فرهنگی، تبادل کتاب و پژوهش گر، تمرکز بر تاریخ و ادبیات یک صد سال اخیر تاجیکستان و ایران، تحقیق درباره تاریخ ادب و فرهنگ فارسی زبان چهارصد سال اخیر منطقه به گونه ای که بتواند تصویری روشن از تبادلات میان اقوام این منطقه ها ترسیم کند، رئوس پیش نویس ما خواهد بود که متعاقبا به شما پیشنهاد خواهیم داد. ما آمادگی آن را خواهیم داشت در تبادل دوجانبه زمینه های تازه از همکاری را جست وجو کنیم.

در خاتمه این ملاقات، سفیر جمهوری تاجیکستان یک دوره شش جلدی از دانشنامه فرهنگ مردم تاجیکستان را که اخیراً برای معرفی این سرزمین با کوشش و کوشش پژوهش گران و محقّقان آن کشور انتشار یافته، به کتابخانۀ مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی اهدا کرد.