فرار تامین اجتماعی از صدور الکترونیکی دفترچه بیمه و مفاصا حساب ، چه کسانی از هزینه 2.500.000.000 تومانی سود می برند؟! - وبلاگ کلشی ها

به گزارش وبلاگ کلشی ها، غفلت چندین ساله سازمان تأمین اجتماعی از ارائه خدمات الکترونیک در بخش صدور دفترچه بیمه و مفاصا حساب علاوه بر تحمیل هزینه 2500 میلیارد تومانی به کشور باعث گسترش کرونا شده است.

گروه اقتصادی وبلاگ کلشی ها، امروزه با پیشرفت فضای مجازی و الکترونیکی شدن بسیاری از خدمات، بسیاری از سازمان ها و نهاد ها سعی می کنند به منظور کاهش مراجعات ارباب رجوع به دفاتر خود و جلوگیری از اتلاف وقت و هزینه و افزایش رضایتمندی مشتریان، بسیاری از خدمات خود را به صورت الکترونیکی انجام دهند. از طرفی شیوع بیماری کرونا و شرایط کنونی جامعه و دستور العمل های بهداشتی نشان می دهد یکی از مهمترین راهکار های جلوگیری از گسترش این ویروس منحوس که هنوز واکسن و داروی قطعی درمان آن در هیچ کشور کشف یا تولید نشده است کاهش رفت و آمد ها و سفر های غیرضروری و حضور در مراکز عمومی و تجمعات است.

به همین دلیل یکی از خدماتی که سال هاست مورد غفلت مسئولین سازمان تامین اجتماعی قرار گرفته و با گسترش جمعیت تحت پوشش تامین اجتماعی مسائل زیادی را برای عموم مردم ایجاد کرده است، موضوع کاغذی بودن دفترچه های بیمه تامین اجتماعی و حضوری بودن بسیاری از خدمات این سازمان از جمله صدور مفاصا حساب است. در این روز هایی که خطر ابتلا به ویروس کرونا در محل های شلوغ بسیار محتمل است متاسفانه شاهد هستیم که روزانه افراد زیادی برای تمدید و تعویض دفترچه یا دریافت مفاصا حساب خود به پیشخوان ها و کارگزاری های تامین اجتماعی مراجعه می کنند. در ادامه به بررسی بیشتر این موضوع می پردازیم.

فساد، یکی از معضل های دفترچه های بیمه کاغذی

صدور دفترچه های بیمه کاغذی نه تنها موجب صرف وقت و هزینه های گزاف به دلیل گران شدن جوهر و کاغذ برای سازمان و افراد تحت پوشش آن شده، بلکه موجب خروج ارز برای واردات کاغذ و یا تخریب درختان زیادی به منظور تهیه کاغذ مورد نیاز این دفترچه ها و آسیب به محیط زیست می شود. در این بین هستند شرکت های سود جویی که همین دفترچه ها را با قیمت های پایین از افراد خریداری میکنند و سپس دارو هایی با قیمت بیمه ای و با استفاده از این دفترچه ها خریداری کرده و در نهایت با فروش دارو ها در بازار آزاد سود های هنگفتی بدست می آورند. این در حالی است که طبق بند (چ) ماده 70 قانون پنج ساله ششم توسعه استفاده از نسخه الکترونیکی به منظور مدیریت منابع و ارائه خدمات با کیفیت مورد توجه بوده است. حذف دفترچه های کاغذی و استفاده از هر نوع راهکار الکترونیکی جایگزین دیگر، از تحمیل هزینه های اضافی بر بیمه ها و اتلاف منابع کشور جلوگیری می کند. طبق آمار اعلامی مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی، در کشور حدود 45 میلیون نفر از دفترچه های کاغذی تامین اجتماعی استفاده می کنند. وی همچنین بیان می کند: نزدیک به 40 درصد از مجموع مراجعات به شعب کارگزاری های تامین اجتماعی فقط برای تمدید دفترچه بوده است که در صورت حذف این دفترچه ها حدود 70 درصد از مراجعات به کارگزاری ها کاهش می یابد.

به گفته خود مسئولین صدور دفترچه های کاغذی سالیانه بالغ بر 2500 میلیارد تومان هزینه روی دست سازمان تامین اجتماعی میگذارد. با این اوصاف و در شرایطی که کشور با کمبود ارز و گرانی کاغذ روبرو است سالانه هزینه های بسیاری برای این دفترچه ها پرداخت می شود. این در حالی است که بسیاری از سازمان ها همچون ادارات برق، گاز و حتی بانک ها قبض های کاغذی خود را حذف کرده و آن ها را به صورت الکترونیکی صادر میکنند. با این وجود، اما به رغم گفته مسئولین تامین اجتماعی از راه اندازی بستر آی تی خدمات دفترچه ای سازمان، این موضوع فقط مربوط به استعلام استحقاق درمان بیمه شده می باشد که آن هم به علت نیازی که به مراجعه فرد بیمه شده به کارگزاری برای دریافت دفترچه بیمه دارد، عملا ناکارآمد است. سوالی که وجود دارد این است که چرا بعد از حدود یک دهه از خبر مسئولین این سازمان برای حذف دفترچه های کاغذی هنوز کاری انجام نگرفته است؟ از طرفی باید توجه داشت در صورت حذف دفترچه های کاغذی، کارگزاری ها فلسفه وجودی خودشان را از دست می دهند که همین امر موجب فساد هایی خواهد شد که در مجالی دیگر به موضوع فساد های کارگزاری ها و تحمیل هزینه هایی که بر مردم دارند خواهیم پرداخت.

هزارتوی صدور مفاصا حساب

امروزه مفاصا حساب اهمیت زیادی پیدا کرده و برای بسیاری از کار های اداری و فعالیت های اقتصادی از کسب مجوز ها گرفته تا اخذ تسهیلات بانکی کسب و کار ها و صدور کارت هایی مثل کارت بازرگانی و قرارداد های پیمانکاری ارائه مفاسا حساب ضروری است. یکی از پردردسر ترین فرآیند های سازمان تامین اجتماعی، صدور مفاصا حساب است. یک فرد برای تشکیل پرونده برای صدور مفاصا حساب بایستی فرم مربوط را از سازمان تامین اجتماعی دریافت و پس از تایپ مجدد آن و اضافه کردن لوگوی سازمان تامین اجتماعی در آن، پرینت آن را تهیه و به همراه مدارک به یکی از شعب کارگزای سازمان تحویل دهد. پس از آن بایستی پرونده به نزدیک ترین شعبه سازمان تامین اجتماعی به آدرس کارفرما ارسال شود؛ به عنوان مثال، چنانچه پرونده در منطقه 14 تهران تشکیل شده و آدرس کارفرما در منطقه 2 باشد، پرونده باید به منطقه 2 ارسال شود و این کار نیز بر عهده خود درخواست کننده مفاصا حساب است.

با این وجود مسئولین تامین اجتماعی ادعا می کنند بدهی ها از طریق ایمیل به اطلاع کارفرما می رسد که با توجه به گستردگی انواع ایمیلی که کارفرمایان دارند و مسائل نرم افزاری موجود امکان عدم ارسال ایمیل برای کارفرمایان وجود خواهد داشت. این در حالی است که پروفایلی هم که کارفرمایان برای ارسال لیست خود از آن استفاده میکنند، هنوز برای دریافت پیام درست کار نمیکند لذا کارفرمایان همچنان مجبورند به همان روش دریافت ایمیل اکتفا کنند. به طور کلی باید بدانیم اگر اعتراضی نسبت به ابلاغ بدهی یا ضریب پیمان داشته باشیم هیچ سازوکار و بستر مجازی برای پیگیری وجود نداشته و بایستی باز هم به شعبه رفته و اعتراض خود را به صورت کاملا دستی روی کاغذ نوشته و ثبت کرد. در نهایت هم در صورت تایید سازمان برگه کاغذی مفاصا حساب دارای مهر و هولوگرام سازمان را به فرد می دهند و گذشته از هزینه برگه مفاصا، هولوگرام، هیچگونه ثبت سیستمی برای استعلام در موارد نیاز وجود نداشته و شخص بایستی در موارد لزوم از همین برگه کاغذی استفاده کند. سوالی که وجود دارد این است که با وجود تغییر چندین و چند باره نرم افزار های تامین اجتماعی همچنان نقص های زیادی در سیستم های الکترونیکی سازمان وجود دارد و مشخص نیست سود ناکارآمدی این نرم افزار ها و هزینه های چند باره ای که از مردم دریافت می شود به نفع چه کسانی است؟!

سازمان هرچه سریعتر خدمات خود را الکترونیکی کند

با توجه به آنچه گفته شد و لزوم استفاده از بستر الکترونیک برای ارائه خدمات آن هم با توجه به شرایط امروز، بی شک حذف دفترچه های کاغذی و الکترونیکی شدن صدور دفترچه و همچنین مفاصا حساب نه تنها با کاهش مراجعات به شعب سازمان موجب تسریع امور و رضایتمندی بیشتر مردم از سازمان خواهد شد بلکه می تواند بسیاری از هزینه های سازمان از جمله هزینه خریداری کاغذ و چاپ دفترچه های بیمه را در شرایطی که کشور با مشکل ارز روبروست کاهش دهد.

حال باید منتظر ماند و دید پاسخ مصطفی سالاری؛ رئیس سازمان تامین اجتماعی به این مطالبه چه خواهد بود و آیا آنطور که مدعی شده است به دنبال کارآمد کردن سازمان و افزایش بهره وری و اجرای دستورالعمل های قانونی روی زمین مانده در راستای رشد و توسعه کشور خواهد بود یا اینکه این درب همچنان بر همین پاشنه سنتی و فرسوده و مشکل ساز خواهد چرخید؟!