گرمسار در یک نگاه - وبلاگ کلشی ها

به گزارش وبلاگ کلشی ها، گرمسار از شهرهای استان سمنان است که در گذشته به آن خوار می گفتند و یکی از ایالات ملک ری به شمار می آمد.

مقاله های مرتبط

گرمسار یکی از شهرهای استان سمنان و مرکز شهرستان گرمسار است و در غرب استان سمنان قرار گرفته است. این شهر در قدیم خوار نام داشت. مساحت این شهر در حدود 5182 کیلومتر مربع است. دشت گرمسار از شرق به غرب 48 کیلومتر و از شمال به جنوب 27 کیلومتر طول دارد. گرمسار پیوندگاه راه آهن سرتاسری شمال (گرگان) و مشهد بوده و جاده اصلی تهران-مشهد در کنار آن واقع شده است. این شهر در 110 کیلومتری مرکز استان و 95 کیلومتری تهران قرار گرفته است.

تاریخچه

گرمسار در گذشته خوار نام داشته است. خوار نامی قدیمی بوده و به دوره قبل از اسلام و ایران باستان مربوط می گردد. در دوران اسلامی نیز خوارری نام داشته است.

این شهر یکی از شانزده سرزمین اوستا (به نام ورن) بوده که حتی در زمان آشوریان خوارا نام داشته و در دوره اشکانی اهمیت بسیاری داشته است، در زمان سلوکیان بناهای شهرهای مهمی از جمله خاراکس در آن درست شده است.

در معجم البلدان چنین نوشته شده است:

خوار شهری است تاریخی و بزرگ از نواحی ری که گروهی از علماء به آن منسوب شده اند. میان آن سمنان از راه خراسان در حدود 20 فرسنگ است. صفحه 473 ج 3 معجم البلدان

گرمسار یا خوار در گذشته از منطقه ها آباد ایران محسوب می شده است، حتی در معجم البلدان شهر بزرگ نامیده شده است. ولی عواملی نظیر حمله اقوام مهاجم چون حمله مغول و بعدها تاخت و تاز و حمله و غارت یاغیان ترکمن و همین طور نامساعد بودن آب و هوا و فقر مالی موجب خرابی آن شده است.

قبلا شهر گرمسار قشلاق نامیده می شد و هنوز هم افراد مسن و پیران به آن قشلاق می گویند، این شهر در قدیم از چهار بلوک قشلاق، ریکان، یاتری و آرادان تشکیل شده بود.

در سال 1319 شمسی خوار تبدیل به گرمسار شد. به موجب قانون تقسیمات کشوری نو مصوب آبان ماه 1316 هجری شمسی گرمسار بخشی از شهرستان سمنان و شامل چهار بلوک بود. بنا به مصوبه مهر ماه 1325 بخش گرمسار از سمنان جدا شده و بخشی از اطراف تهران شد و در آبان ماه همین سال بخش گرمسار تابع شهرستان دماوند شد. خاتمه در سال 1337 بنا به مصوبه هیئت وزیران در مورخ 1337/11/1 به شهرستان تبدیل شد. بخش ایوانکی با دهستان های مربوط فعلی از شهرستان تهران جدا شده و یکی از بخش های تابع شهرستان تازه گرمسار شد. گرمسار در نیمه دوم سال 1355 از استان تهران جداشده و جزو استان سمنان شد و در سال 1374 بخش آرادان با مراکز جمعیتی دهستان آرادان و یاتری احداث شد. هم اکنون گرمسار از سه بخش مرکزی، ایوانکی و آرادان تشکیل شده و یکی از شهرستان های تابع استان سمنان است.

جغرافیا

همسایگان گرمسار از شمال شهرستان فیروزکوه و شهرستان دماوند، از شرق به شهرستان آرادان و شهرستان سرخه از غرب شهرستان پاکدشت و استان قم و از جنوب شهرستان آران و بیدگل است. نواحی پیرامون گرمسار به وسیله رودخانه حبله رود که از رشته کوه های البرز مرکزی سرچشمه می گیرد، سیراب می گردد. رشته کوه هایی از سه طرف گرمسار را احاطه نموده و تنها سمت جنوبی آن به دلیل وجود کویر باز است که به کوه های سیاه کوه محدود می گردد.

بلندی این شهر از سطح دریا 856 متر است.

اقلیم

گرمسار بخشی از فلات مرکزی ایران را شامل می گردد و آب و هوایش مشابه با سایر نقاط حاشیه این فلات است. قسمت مرکزی ایران از یک فلات وسیع تشکیل شده که کوه های بلند اطراف آن را احاطه نموده است و از نفوذ رطوبت دریاهای اطراف به این منطقه جلوگیری می نماید.

تغییرات فصلی عوامل آب و هوایی از جمله تابش آفتاب در گرمسار بسیار زیاد بوده و تابستان هایی بسیار گرم و خشک دارد. بخش وسیعی از گرمسار آب وهوای گرم بیابانی دارد؛ به عبارتی تابستان های گرم و خشک و زمستان های سرد و خشک را شامل می گردد.

مردم شناسی

بر اساس سرشماری سال 1385، گرمسار جمعیتی برابر با 39٬523 نفر را داشته است. مردمانش به زبان فارسی تکلم می نمایند ولی در نقاط دیگر گرمسار مانند مرکز و روستاهای بخش ایوانکی، تات ها زندگی نموده و به زبان تاتی سخن می گویند. بعلاوه مردمان آذری (اوصانلو، پازوکی و نفر)، الیکایی ها، شهمیرزادی ها، مازندرانی ها، عرب زبانان، گیلک های منطقه قالی باف، نمودهای شادلو و قراچورلو و لرهای دیناروند نیز در این شهر سکونت دارند.

مردان محلی گرمسار از سرپوش مردانه، تن پوش تابستانی مردانه، تن پوش زمستانی مردانه و پاپوش مردانه، کت چُقا، شلوار کمری، گیوه استفاده می نمایند. زنان محلی هم از چارقد (نوعی سرپوش)، شوی (نوعی تن پوش)، شلیته و پاپوش استفاده می نمایند.

صنایع دستی

قالی بافی، گلیم بافی، جاجیم بافی، پارچه بافی، خرجین بافی و سفال گری، منبت کاری و معرق کاری از صنایع دستی گرمسار است، این شهر در زمینه گلیم بافی پیروز به کسب زیادی از هوادار در بازارهای جهانی شده است.

سوغات

خربزه های شیرین و صاداراتی، محصولات لبنی خالص، انار و رب انار از سوغاتی های این شهر تاریخی است.

دیدنی های گرمسار

کوه اژدها، کویر ریگ جن، قله کلرز، تونل نمکی گرمسار، آب انبار ناسار، آب انبار جهت امامزاده اسمعیل و شمس الدین، امامزاده شمس الدین و اسماعیل (ع)، امامزاده سلطان شاه نظر، منطقه گردشگری رامه، بنه کوه، آب انبار گرمسار، امامزاده علی اکبر، کاروانسرای قصر بهرام، قلعه استاناوند ناروهه و جاده سنگ فرش سیاه کوه از دیدنی های شهر زیبای گرمسار است.